Stap 1: Overzicht 

Aan de hand van een korte maar gerichte bevraging bij leerkrachten, leerlingen en hun ouders brengen we de huidige schoolcultuur in kaart. Jullie nemen 5 belangrijke domeinen onder de loep: samen leren, participatie, taal, identiteit en samen leven. Het resultaat is een brede en verdiepende kijk van hoe jullie de schoolcultuur beleven. 

Stap 2: Inzicht 

In een workshop brengen we een divers team samen van leerkrachten, directie, leerlingen en hun ouders en belichten we de resultaten van de bevraging (stap 1). Dat overzicht van hoe iedereen de schoolcultuur ervaart, brengt inzicht: hoe kijkt de school naar diversiteit en hoe gaat ze ermee om? Tot slot kiest het team één van de 5 domeinen waarmee ze eerst en vooral aan de slag willen gaan richting een meer interculturele schoolcultuur. 

Stap 3: Actie 

School zonder Racisme staat klaar met een toolbox van werkvormen, good practices en workshops om de school te ondersteunen in hun gekozen domein. We steken de handen uit de mouwen en vertalen inzichten naar de praktijk. 

Stap 4: Waar staan we? 

Na een jaar maakt de school een stand van zaken op. We werpen een blik op het afgelegde traject, de positieve ervaringen en de knelpunten en kijken over het muurtje naar volgend schooljaar. 

Het project Interculturele Schoolcultuur vertrekt vanuit de resultaten van recent onderzoek rond diversiteit op school. In 2017 voerde het Centrum Sociale en Culturele Psychologie van de KULeuven in het kader van het Europees project ‘Youth in Europe Study’ (YES!) een longitudinaal onderzoek uit bij meer dan 3000 leerlingen tussen 12 en 15 jaar en dat in meer dan 66 Vlaamse secundaire scholen. Uit dit onderzoek kwamen drie conclusies waarop ons project is gestoeld: 

Conclusie 1: Leerlingen met een migratieachtergrond voelen zich minder thuis op school en hebben lagere punten voor Nederlands en wiskunde. 

Deze conclusie komt niet als een verrassing. In de klaspraktijk merken we dit dagelijks op. 

Conclusie 2: De prestatiekloof tussen leerlingen met en leerlingen zonder migratieachtergrond valt niet verklaren door thuissituatie of intellectuele achtergrond van de leerlingen. 

Dat is goed nieuws! De school kan dus een bepalende rol spelen in het dichten van de kloof. 

Conclusie 3: De schoolcultuur en aanpak in het omgaan met diversiteit hebben een invloed op de prestaties van alle leerlingen. 

In dit onderzoek onderscheidde men drie manieren om om te gaan met diversiteit: een assimilatiebeleid, een kleurenblind beleid en een intercultureel beleid. Scholen met een assimilatiebeleid vragen aan leerlingen om zich aan te passen aan de Vlaamse norm. Scholen met een kleurenblind beleid schenken geen aandacht aan de culturele verschillen tussen leerlingen. Scholen met een intercultureel beleid erkennen culturele verschillen en gaan hiermee aan de slag. 

Uit bovenstaande grafieken kunnen we concluderen dat meer interculturele praktijken ervoor  zorgen dat alle leerlingen beter presteren én dat de prestatiekloof gedicht wordt. Bij een assimilatiebeleid blijft de prestatiekloof even groot. Een focus op Nederlands spreken op school resulteert dus niet in betere punten Nederlands. Kleurenblinde praktijken hebben een negatieve impact op de punten van leerlingen met migratieachtergrond: de kloof wordt dus groter. 

Kortom: onze manier van kijken naar en omgaan met diversiteit maakt een verschil van 10% in de studieresultaten van onze leerlingen, en vooral van jongeren met een migratieachtergrond. In de praktijk betekent dat voor velen het verschil tussen ‘geslaagd’ en ‘niet geslaagd’. 

Hoe kan dat? 

Een intercultureel beleid laat leerlingen weten dat ze welkom zijn met al hun culturele verschillen, dat ze die niet aan de schoolpoort moeten achterlaten. Zo’n positieve benadering en erkenning van de verschillen zorgen ervoor dat leerlingen zich beter voelen op school. En dat doet beter presteren!